Als de lucht schoon is, zie je, ruik je en proef je het niet. Het bevat ongeveer 78 procent stikstofgas (N.2), 21 procent zuurstofgas (02). Er blijft nog één procent over.
Dit bestaat uit sporenstoffen, waarvan de concentratie kan variëren: uit het edelgas Argon (Ar), kooldioxide (C02), waterstof, waterdamp en een vleugje andere gassen.
Lucht is toch geen luxe!
Schone lucht wel. In ieder geval is er goed nieuws: in veel Europese steden is de lucht weer beter geworden, al is het nog niet goed genoeg. Wie in een metropool of aan een drukke straat woont, kan de buitenlucht met een neusfrons bekijken en zijn ramen liever gesloten houden - maar natuurlijk komt de lucht van nergens anders dan van buiten naar binnen.
Maar dat betekent niet dat ze binnen hetzelfde is als voor de deur. En nu komt het vervelende nieuws: Juist daar, waar de meesten van ons ongeveer 90 procent van de tijd doorbrengen - namelijk in ruimtes - laat de luchtkwaliteit vaak bijzonder te wensen over.
Waarom ruikt het hier zo?"Het ontbreekt aan zuurstof", klagen velen als het in ruimtes muf ruikt. En daarmee stellen ze meestal een duidelijke foute diagnose: In een afgesloten ruimte van ongeveer 20 m2 kom je met de aanwezige O2 dagenlang toe. Het ligt dus niet aan te weinig zuurstof als er in het kantoor, klaslokaal of woonkamer een benauwde lucht hangt; vaak ligt het ook niet aan collega's, medeleerlingen of huisgenoten - nee, een teveel aan schadelijke stoffen benauwt ons meestal.
Wat zich in de ruimte verzamelt
Waar mensen zich ophouden, daar ademen, werken, koken, schoonmaken, slapen, transpireren ze nu eenmaal. En geven daarbij voortdurend kooldioxide aan de lucht af. Wordt er niet gelucht, dan neemt de CO2-belasting duidelijk toe. Vooral in niet-geventileerde ruimtes stijgt de concentratie van luchtverontreinigende stoffen, die stinken, moe en ziek kunnen maken. Metingen hebben aangetoond dat de binnenlucht tot acht keer sterker vervuild is dan de buitenlucht! Schadelijke stoffen komen deels via de buitenlucht in de binnenlucht, maar veel komen uit materialen die zich in de ruimte bevinden: we ademen in wat huishoudelijke reinigers, verf, lakken, lijmen, tapijten en meubels - soms jarenlang - uitstoten.
Wat daar allemaal rondvliegt? Fijnstof, kooldioxide, stikstofdioxide, VOS (Vluchtige Organische Stoffen), allergenen en schimmelsporen.
Formaldehyde is een kleurloos gas dat vaak in binnenruimtes in de neus prikt: Verhoogde concentraties irriteren de luchtwegen en de slijmvliezen van ogen en neus. Formaldehyde kan uit natuurlijke stoffen zoals hout of fruit ontsnappen en wordt als chemische grondstof in veel producten gebruikt.
Kooldioxide geven we constant af aan de omgevingslucht tijdens het ademen. CO2 is een gas dat ontstaat bij de verbranding van benzine, kolen, hout, gas, kaarsen. Je merkt het meteen als de concentratie van kooldioxide in een ruimte toeneemt: frisse lucht ruikt anders!
Stikstofdioxide is een sterk irriterend gas. Hoge concentraties worden gemeten in het verkeer, vooral dieselvoertuigen stoten veel N02 uit. Binnen geven gas, hout en andere brandstoffen die in open haarden verbranden, stikstofdioxide af aan de binnenlucht - net als brandende kaarsen en sigaretten.
VOC is de afkorting van Vluchtige Organische Stoffen, oftewel vluchtige organische verbindingen. Deze verdampen uit vloeibare en vaste materialen of ontsnappen bij lage (kamertemperatuur) als gas in de lucht - en irriteren huid en neus. VOC ontstaan in de natuur (bijvoorbeeld methaan in moerassen) en ontsnappen uit alle levende wezens.
Ook talloze producten die we in het dagelijks leven gebruiken, stoten deze stoffen uit: Enerzijds zijn het ketenvormige koolwaterstoffen - bijvoorbeeld te vinden als vetoplossers in huishoudelijke reinigingsmiddelen - anderzijds zijn het ringvormige koolwaterstoffen die bijvoorbeeld uit verf en lijm verdampen.
Tot de VOS behoren koolwaterstoffen, alcoholen, aldehyden en organische zuren, oplosmiddelen zoals benzeen, tolueen, xyleen, vloeibare brandstoffen en synthetische stoffen.